“ระบบทางเดินอาหาร” หรือเรียกย่อว่า ระบบจีไอ (GI system, Gastrointestinal system, หรือ Gastroenterology) ประกอบด้วยอวัยวะต่างๆ มากมาย ได้แก่ หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ ทวารหนัก ตับ ถุงน้ำดี ท่อน้ำดี และตับอ่อน

ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคระบบทางเดินอาหารมีอะไรบ้าง ?

• การกินอาหารไม่สะอาด ปรุงดิบ หรือสุกๆดิบๆ หรือ อาหารค้างคืน อาหารแช่แข็งที่ไม่ปรุงให้สุก
• การเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด การรับประทานอาหารแต่ละมื้อในปริมาณที่มากเกินควร รับประทานอาหารรสจัด รับประทานอาหารที่ไม่มีใยอาหาร
• การดื่มสุรา สูบบุหรี่
• รับประทานอาหารไม่ตรงต่อเวลา ก็มีส่วนทำให้เกิดโรคทางระบบทางเดินอาหารได้
• ขาดการสาธารณสุขที่ดี โดยเฉพาะในเรื่องของน้ำดื่ม น้ำใช้ อุปโภค บริโภค

อาการสำคัญและพบบ่อยที่สุดของโรคทางเดินอาหาร

• อาการปวดท้อง เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ, เรอ, คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องเสีย, ท้องผูก, อาเจียนเป็นเลือด, อุจจาระเป็นเลือด เป็นต้น
• อาการตัวเหลือง ตาเหลือง
• ไม่ผายลมเมื่อมีลำไส้อุดตัน
• อาการเจ็บใต้ชายโครงขวา

นอกจากนี้ อาจมีอาการอื่นๆ ร่วมได้อีกซึ่งขึ้นอยู่กับสาเหตุ เช่น

• มีไข้ เมื่อเกิดขึ้นจากการติดเชื้อ
• ภาวะขาดน้ำเมื่อท้องเสียมาก
• คลำเจอก้อนในท้อง อาจเกิดจากโรคมะเร็ง หรือเนื้องอก
• มีน้ำในท้อง ในกรณีเมื่อโรคมะเร็งลุกลามเข้าเยื่อบุช่องท้อง หรือมีเยื่อบุช่องท้องอักเสบ เป็นต้น

วิธีการรักษาโรคระบบทางเดินอาหาร แนวทางรักษาเป็นอย่างไร และป้องกันได้อย่างไร ?

• การรักษาตามสาเหตุ อาทิเช่น
  • การใช้ยาปฏิชีวนะ เมื่อโรคเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
  • การให้ยาฆ่าเชื้อรา เมื่อโรคเกิดจากติดเชื้อรา
  • การรักษาโรคไส้ติ่งอักเสบ ด้วยการผ่าตัดและยาปฏิชีวนะ
  • การรักษาโรคมะเร็ง ด้วยการผ่าตัด อาจร่วมกับรังสีรักษา ยาเคมีบำบัด หรือยารักษาโดยตรง เป็นต้น
• การรักษาประคับประคองตามอาการ อาทิเช่น
  • ยาลดไข้ ยาแก้ปวด
  • การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ เมื่อไม่สามารถทานอาหารได้
  • การให้เลือด เมื่อมีอาการอาเจียนเป็นเลือด หรืออุจจาระเป็นเลือด จนเกิดภาวะซีด เป็นต้น
• การตรวจคัดกรองด้วยวิธีการส่องกล้อง ปลอดภัย ไม่เจ็บ ไม่ต้องนอนพัก ไม่มีแผลผ่าตัด
  • การส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนต้น (Gastroscopy) สามารถตรวจหาความผิดปกติของหลอดอาหาร กระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น การตรวจคัดกรองด้วยวิธีส่องกล้องควร งดน้ำ งดอาหาร ล่วงหน้า 4 ชั่วโมง
  • การส่องกล้องลำไส้ใหญ่ (Colonoscopy) สามารถตรวจหาความผิดปกติของลำไส้ใหญ่ และทวารหนัก โดยเฉพาะการตรวจคัดกรองโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ เป็นวิธีที่ได้รับการยอมรับจากสมาคมทางเดินอาหารแห่งประเทศไทย สมาคมทางเดินอาหารประเทศสหรัฐอเมริกาและทั่วโลกว่าเป็นวิธีที่ดีและมีประสิทธิภาพ